Wielu z nas posiada w kolekcji płytki z grami, w które kiedyś grywało się dzień i noc. W moim przypadku są to na przykład NFS Most Wanted, Max Payne czy Test Drive Unlimited. Gry te były wydawane w 100% z myślą o systemach Windows i bibliotekach DirectX, więc nie ma możliwości zainstalowania ich na Linuxie jako zwykły program i konieczne jest użycie warstwy zgodności Wine. Czysty Wine jest dość ciężki do skonfigurowania dla większości użytkowników, ale z pomocą przychodzą specjalne launchery. Jednym z nich jest Lutris, na przykładzie którego pokażę jak uruchomić starsze gry na komputerach z Linuxem.
Niezbędny sprzęt
Zdecydowana większość komputerów i laptopów nie posiada obecnie wbudowanych napędów. Około 10 lat temu zastąpiły je całkowicie sloty na karty pamięci, choć i to teraz montowane jest dość rzadko. W celu odpalenia gry z płyty napęd jest jednak niezbędny. Z pomocą przychodzą na szczęście taniutkie obecnie napędy zewnętrzne USB. Osobiście zaopatrzyłem się w napęd DVD z możliwością nagrywania od Lite-On ES1 i jestem z niego bardzo zadowolony. Jest to model za około 100,00 zł, ale w sieci można dostać takie napędy już od 30,00 – 35,00 zł, więc w dość przystępnej cenie.
Wybrana gra
Oprócz napędu konieczne jest wybranie gry. W moim przypadku zdecydowałem się na płytkę z grą NFS Most Wanted z 2005 roku. Ta gra ma specjalne miejsce w moim sercu i spędziłem przy niej chyba najwięcej czasu (oczywiście myśląc o grach single player). W kolekcji posiadam klasyczne wydanie PC-DVD w angielskiej wersji językowej, a instalacja odbywa się przez kreator instalacji (wizard).
Instalacja Lutrisa
Przed zainstalowaniem samej gry należy zainstalować w systemie program Lutris. W zależności od tego jakiej używasz dystrybucji metod jest kilka. Omówię tutaj najpopularniejsze.
Ubuntu
W przypadku Ubuntu mamy kilka metod, osobiście w chwili obecnej najbardziej polecam instalację przez terminal z wykorzystaniem polecenia:
sudo apt install lutris
Po chwili w systemie powinien pokazać się zainstalowany program Lutris.
Fedora
Przy fedorze jest podobnie – najlepsza jest instalacja z poziomu terminala po wpisaniu polecenia
sudo dnf install lutris
Po dłuższej chwili Lutris będzie dostępny do pracy.
Arch
Podobnie jak w poprzednich przypadkach najlepszym rozwiązaniem będzie zainstalowanie Lutris z oficjalnego repozytorium korzystając z terminala. Wystarczy w tym celu wpisać polecenie:
sudo pacman -Syu lutris
Po kilku chwilach w systemie dostępny będzie program Lutris.
Instalacja gry
Nareszcie możemy przejść do kroku, który jest wspólny dla każdej dystrybucji, czyli instalacja wybranej gry. Warto tutaj wspomnieć, że instalacja każdej gry z czasów DirectX 8 lub 9 będzie bardzo podobna – należy wskazać właściwy plik instalatora, a dalej prowadzi nas kreator instalacji. Dlatego niezależnie od tego jaką grę wybierzesz podążaj za kolejnymi krokami i w odpowiednim miejscu wskaż po prostu instalator wybranej przez siebie gry. Uruchom więc program i poczekaj na aktualizacje, aż do momentu, w którym zobaczysz okno główne programu.
Program pozwala na połączenie się z wieloma launcherami gier i zaimportowanie bibliotek, ale nie to nas dzisiaj interesuje. W celu zainstalowania gry z płyty zacznij od podłączenia napędu i włożenia płytki, a następnie kliknij duży przycisk „+” widoczny w lewym górnym rogu ekranu.
W oknie, które się pojawiło wybierz opcję „Install a Windows game from an executable„, czyli „Zainstaluj grę Windowsową z pliku wykonywalnego”.
Następnie należy podać nazwę gry oraz wskazać preset instalatora. W moim przypadku gra pracuje najlepiej pod kontrolą Windows XP, ale jeśli nie wiesz jaki preset wybrać zostaw ten domyślny (Windows 10 64-bit). Po wpisaniu nazwy i wybraniu presetu należy kliknąć przycisk „Install” w prawym, górnym rogu.
Na ekranie pojawi się kolejne okno, a w nim pozycja „Setup file” i przycisk „Install”. Klikamy w przycisk, aby przejść do kolejnego etapu.
W kolejnym oknie podajemy lokalizację, w której zostanie zainstalowana gra. Najlepszym rozwiązaniem jest zostawienie domyślnych opcji i przejście dalej klikając „Continue„.
Po przejściu dalej konfigurator zapyta nas o położenie pliku instalacyjnego. Należy kliknąć „Browse„, a następnie wybrać plik na dysku CD / DVD. Najczęściej będzie to „setup.exe” albo „autorun.exe„, ewentualnie „setup.msi„.
Po zatwierdzeniu pliku przyciskiem „OK” w oknie powinna pojawić się ścieżka dostępowa do pliku instalacyjnego. Jeśli wszystko się zgadza przechodzimy dalej klikając „Install„.
W tym momencie w programie Lutris rozpocznie się magia, a naszym oczom powinien ukazać się kreator instalacji gry, w którym podążamy krok po kroku przez wszystkie okna tak, jakbyśmy instalowali grę na komputerze z Windowsem.
Po zakończeniu procesu instalacji bardzo ważne jest zachowanie kolejności. Koniecznie zakończ działanie instalatora, nie uruchamiaj gry!
Aby gry działały poprawnie przez Lutris należy je najpierw zainstalować, zakończyć proces instalacji, a dopiero uruchamiać grę. Bez zachowania tej kolejności i uruchomieniu gry od razu po instalacji mogą wystąpić błędy przypisania pliku wykonywalnego do skrótu w aplikacji, co uniemożliwi uruchomienie gry w przyszłości. Po zakończeniu instalacji gra powinna pojawić się w bibliotece.
Od tej pory możesz w dowolnym momencie uruchamiać grę i cieszyć się graniem w starszą grę z kolekcji!
===
Od siebie mogę jeszcze podpowiedzieć, że Lutris ma w bibliotece okładki do większości gier, ale przy niektórych ta funkcjonalność kuleje. Jednym z przykładów jest NFS Most Wanted z 2005 roku. Naprawiam to pobierając okładkę z sieci, następnie klikam Prawym Przyciskiem Myszy na grę, wybieram opcję Configure, a następnie dodaję okładkę ręcznie. W bibliotece wygląda to o niebo lepiej.
Podsumowanie
Instalacja gier z pomocą Lutrisa wydaje się na początku dość skomplikowanym procesem, ale po przećwiczeniu tego kilka razy zaczyna to być bardzo prosty i logiczny sposób instalacji. Mam nadzieję, że z powyższym poradnikiem dacie radę uruchomić wszystkie ulubione tytuły z kolekcji. Dajcie znać w komentarzach, czy zadziałało, oraz jakie są wasze ulubione starsze gry!
Dzięki za artykuł, na pewno się przyda:)
A czy można instalować gry kupione w MS Store na Linuxie? Albo gry z gamepassa?
Pozdrawiam
To bardzo dobre pytanie, nigdy tego nie testowałem. Sprawdzę jak to działa i opiszę na Strefie, może nawet jakiś mały poradnik 😉 W końcu wiele osób, które chcą przejść na Linuxa może mieć sporą bibliotekę na MS Store i szkoda byłoby się jej pozbyć.
Dzięki, mam Forze Horizon 4 kupioną na MSstore. Wiem że wersja Steam działa na Linuxie ale niestety już nie do kupienia.
Leon – no nie da sie niestety.
MS w swojej nieskonczonej madrosci ma UWP (universal windows platform) ktory to w tej chwili ni jak nie moze byc odpalony na Linuxie.
Dlatego tez odpalanie natywne (znaczy zainstalowanych) gier z MS Store czy GamePass (przez Xbox App) nie jest mozliwe.
Dla game pass jesli masz ultimate to na Linuxie bez problemu odpalisz gry z chmury, ale nic ponadto. Wystarczy zalogowac sie do xbox gaming (jesli FireFox nie zadziala to Chrome powinien).
Z jednej strony rozumiem MS maja swoj system zbieraja tone danych na ktorych zarabiaja wiec nie chca otwierac sie na Linuxa z drugiej i tak sa dosc otwarci na konkurencje, ich gry dostepne na Steam dzialaja na Linuxie. Wiec rownie dobrze mogli by udostepnic i gry ze swojego sklepu.
Niemniej karnego (wiadomo co) przyznaje firmie Amazon, AWS przoduje jesli chodzi o udzial w rynku chmury, maja tez i gry w Amazon Luna (dostepne w PL), znakomita czesc ich serwerow to *nix. No ale z jakiegos powodu o ktorym tylko oni wiedza blokuja ta usluge na kompach z Linuxem. Sama usluga dziala calkiem dobrze.
milego grania!
Czy jeśli mam dualboot Linux + Windows i trzy partycje (dwie dla systemów i jedną na dane). Czy mogę partycję na dane sformatować jako exFat i trzymać na niej gry które będzie można odpalać zarówno na Windowsie jak i na Linuxie ?
Cześć! Jeśli masz na myśli możliwość przechowywania obrazów gier, które można następnie zainstalować na obu systemach, to jak najbardziej, można tak zrobić. Nie uda się natomiast jedna partycja, na której zainstalujemy grę z poziomu Windowsa, aby tylko odpalać ją potem z obu systemów. Niestety sposób instalacji i wywoływania oprogramowania w obydwu systemach znacząco się różni i nie będzie to nigdy działało w taki sposób…
Minecraft np działa, ale on ma osobny launcher i po zalogowaniu do MS normalnie się uruchamia. Natomiast z GOG’a SWAT4 ni diabła, nie idzie uruchomić żadnymi kombinacjami, a szkoda bardzo, bo z modem Syndicate wymiata.
Jeśli chodzi o Minecraft, to sam korzystam z oficjalnego launchera ze strony M$, działa bez problemu. Z GOG’a mam serię Gothic, serię Risen, Cyberpunk 2077 i kilka innych, wszystkie uruchamiają się przez Lutrisa bez kłopotów. A co dokładnie dzieje się ze SWAT’em?
Dzięki wielkie.
Moja seria Prince of Persia dostanie drugie życie.
Polecam się na przyszłość 🙂 Lutris naprawdę pomaga przy starszych tytułach, co więcej wiele działa lepiej na Linuxie niż na Windows 10 czy 11! 😀
A w jaki sposób można pobrać protona? W lutrisie w opcjach znalazłem tylko opcję na wybór tych co już są zainstalowane.
Możliwe jest dodanie dowolnej wersji Protona do Lutrisa (nawet GE Proton). Wystarczy pobrać wybraną wersję biblioteki, wrzucić do katalogu Lutrisa (~/.local/share/lutris/runners/wine/) i w ustawieniach gry powinna pojawić się odpowiednia opcja (Wine Version). Czasami trzeba dodać wersję ręcznie w konfiguracji programu, ale większość popularnych wersji Lutrus wykrywa od razu.
Ok, dzięki. A czy jest jakiś program (najlepiej z GUI) który pozwala na ściąganie Protona? A może lepiej szukać go np na github ?
Różnych wersji najlepiej szukać na GitHubie, bezpośrednio w repo twórców. Dla Protona https://github.com/ValveSoftware/Proton, a dla GEProton https://github.com/GloriousEggroll/proton-ge-custom. Po pobraniu wystarczy przerzucić do katalogu Lutris odpowiednie pliki i gotowe – pojawią się jako pozycja do wyboru na liście.
Program „Proton Plus”.
Z istotnych rzeczy z którymi się zetknąłem jest ustawienie „Prefiks Wine” w Opcjach gry w Lutrisie. Chodzi w nim o wskazanie katalogu w którym znajduje się plik wykonywalny *.exe.
Ktoś może wie co zrobić jak gra uruchamia się tylko 1 raz, a przeinstalowanie wine i lutrisa pozwala znów 1 raz uruchomić grę, komunikat jest np. taki:
[umu.umu_run:663] DEBUG: prctl exited with status: 0
ProtonFixes[3059] WARN: [CONFIG]: Parent directory „/home/…/.config/protonfixes” does not exist. Abort.
ProtonFixes[3059] INFO: Running protonfixes on „Proton-Sarek10-8”, build at 2025-07-04 05:08:56+00:00.
ProtonFixes[3059] INFO: Running checks
ProtonFixes[3059] INFO: All checks successful
ProtonFixes[3059] WARN: Game title not found in CSV
ProtonFixes[3059] INFO: Non-steam game UNKNOWN (umu-default)
ProtonFixes[3059] INFO: No store specified, using UMU database
ProtonFixes[3059] INFO: Using global defaults for UNKNOWN (umu-default)
ProtonFixes[3059] INFO: Non-steam game UNKNOWN (umu-default)
ProtonFixes[3059] INFO: No store specified, using UMU database
ProtonFixes[3059] INFO: No global protonfix found for UNKNOWN (umu-default)
Proton: /home/…/Gry/…/game/….exe
Proton: Executable a unix path, launching with /unix option.
fsync: up and running.
Command exited with status: 0
err: DxvkInstance::createInstance: Failed to create Vulkan 1.1 instance
[umu.umu_run:667] DEBUG: Child 2975 exited with wait status: 0
Monitored process exited.
Initial process has exited (return code: 0)
All processes have quit
Exit with return code 0